■ گزارش بازدید هیئتی ازسازمان نظام مهندسی ساختمان استان آذربایجان غربی - ارومیه از مناطق زلزله وان ترکیه - 12 آبان 1390 بخش عمومی

ساعت 6 صبح روز پنجشنبه 12 آبان ماه 1390 ، هیئتی متشکل از
نمایندگانی از همه گروههای تخصصی سازمان و نیز سازندگان عازم سفری یک و نیم روزه به
مناطق زلزله زده استان وان ترکیه جهت مطالعه و تدقیق و بررسی و تحلیل زلزله 37
ریشتری وان گردیدند شهر وان با داشتن جمعیتی بالغ بر 350 هزار نفر در حالی این
زلزله را پشت سر گذاشته بود که با فاصله از مرکز زلزله در آن آثار خرابی های زلزله
نسبتاً برچیده شده و شهر بعد از حدود 10 روز از وقوع زلزله در شرایط عادی به کار و
فعالیت خود ادامه می داد زلزله آثار خرابی خود را در شهر وان بصورت چند ساختمان چند
طبقه که کاملاً تخریب شده بودند و نیز ترک هایی که در کنار خرابی های غیرسازه ای در
ساختمانهای زیادی مشهود بودند و یا نماهایی که بخشهایی از آنها فرو ریخته بود با
خود را نشان می داد آن گونه ای که حتی در هتل محل اسکان هیأت، آثار ترک هایی که در
دیوارها تحت تأثیر زلزله بوجود آمده بود یا بخشهایی از نما که ترک خورده و فرو
ریخته بودند آشکار بود که مدیریت هتل در حال ترمیم و رنگ آمیزی آنها بودند این آثار
در عمده بناهایی که قدمتی بالای 10 سال داشتند و بندرت در بناهای کم ارتفاع در
نماها، یا اشکالات غیرسازه ای مشاهده می شد در تعدادی از ساختمانها نیز نبود فاصله
جانبی یا عدم رعایت مقدار مجاز درز انقطاع ، سبب شده است که دو ساختمان در هم فشرده
شده و در محل نما نیز شکست هایی مشاهده گردد از مهمترین تخریب های حادث شده در وان
بنایی هفت طبقه بود که در آنی همه فرو ریخته و شاهدان عینی دلیل آن را بیشتر بریدن
تعدادی از ستونهای طبقه همکف بنا توسط مالک می دانستند

 تنها در این بنا و ساختمان 5 طبقه مقابل آن، که آنهم کلاً
فرو ریخته بود، چهل و پنج نفر جان باختند بعد از ظهر پنجشنبه جهت بازدید به نقاط
نزدیک مرکز زلزله و روستای آلاکوی در 25 کیلومتری شهر وان، عزیمت شد روستایی که 160
واحد مسکونی آن کلاً تخریب شده، 9 نفر جان باختند و اهالی آن در چادر و بر روی
مخروبه های زلزله استقرار موقت یافته اند سازه های این روستا عموماً از مصالح بنایی،
خشتی، کاه گل و یا مصالح کم مقاومت و چوب ساخته شده بودند از جمله بناهای این روستا
که در برابر زلزله خسارت چندانی به آنها وارد نشده است بخشی از مدرسه روستا بود که
به ستاد بحران و محل هلال احمر تبدیل شده و مسجد سنگی روستا که مناره آن فرو ریخته
بود؛ را می توان نام برد

 اهالی این روستا همگی از مهاجران ایرانی و از استان
آذربایجان غربی بودند که پس از جنگ جهانی دوم به این منطقه مهاجرت کرده اند روحیه
ساکنان بسیار بالا و پرشور بود و مکرراً از ایران و استان آذربایجان غربی، بابت کمک
های خود به آنها که در اولین روزهای زلزله عازم منطقه شده بود، قدردان بودند و نسبت
به همه همکاران احساس احترام و تشکر داشتند شنیدن آن سخنان در آن حال و هوای تأسف
بار، باعث غرور و افتخار ما بود هیأت سازمان روز جمعه وارد شهر ارجیش شد

 ارجیش دومین شهر استان وان است که جمعیتی بالغ بر 80 هزار
نفر دارد ولی آثاری از زلزله مهیب حادث شده را در خود نمایان دارد مقدار تخریب در
شهر وان بسیار کمتر از ارجیش بود خیابان اصلی شهر ارجیش مثال خیابانی بود که در
گوشه گوشه آن بمب های جنگی منفجر شده باشند دقیقاً مثال بمباران در شهر مصداق دارد
بناهایی که 100 تخریب شده اند و بناهایی که در کنار آنها سرپا ایستاده اند متأسفانه
بعنوان یکی از نمونه های اسف بار زلزله باید به ساختمان 7 طبقه اشاره کرد که سقف
همه طبقات آن کاملاً بروی هم فرو ریخته بودند و از روی مصالح باقیمانده و وسایل و
ابزار آنها می توانست 7 طبقه بودن ساختمان را تشخیص داد که تعداد زیادی در آن جان
باخته بودند

 مسجدی که دو مناره آن فرو ریخته بودند و مغازه هایی که کلیه
شیشه های آنها و وسایل درونشان فرو ریخته بودند همگی چهره ای آسیب دیده از شهر را
نشان می دادند در چنین شرایطی در منظره ای روحانی، ایمان بالای ساکنان خود نمایی می
کرد که در روز جمعه در کوچه ای تنگ و هوایی بارانی در کنار هم به اقامه نماز جمعه
به جماعت پرداختند، این تصویر حال وهوای ناظرین را منقلب نموده و فضایی معنوی را
بوجود آورد در دید مدیریت پس از بحران، در همه مناطق ضمن آنکه تعداد زیادی چادر
بحران برای استفاده کنندگان آسیب دیده ایجاد شده که بسیاری از آوارگان زلزله در
آنها سکنی داده شده بودند نیز در بخشی از فضاهای باز ادارات بزرگ و پارک های محلات
هم، چادرهای احتیاط ایجاد شده بودند که در صورت لزوم و افزایش تعداد آسیب دیدگان
مورد بهره برداری واقع شود

 از نکات جالب توجه در مورد این زلزله عملکرد زلزله در
ساختمانهای بلند بویژه ساختمانهایی که نکات هر چند کوچک و کم اهمیت آئین نامه های
سازه ای و بتن و فولاد را رعایت کرده بودند، از مقاومت نسبتاً بهتری در برابر نیروی
زلزله برخوردار بودند و خسارت کمتری دیده یا آسیبی ندیده بودند عدم رعایت این نکات
باعث شده بود که در کنار یک ساختمان با سطح بهره برداری یا امکان تخلیه به ساکنان،
تلی از خاک و بتن، برجا بماند عدم رعایت نکاتی نظیر پرهیز از آرماتورهای صاف، تنگ
های با فاصله و اورلب های غیراستاندارد، خسارت های بسیاری را به بار آورده بود از
نکات شهرسازی بسیار قابل ملاحظه در هر دو شهر وان و ارجیش رعایت حد نصاب های تراکمی
و ترافیکی در کنار خط آسمان همنوا با هم بود

 این مطلب در کنترل شرایط بحران و رعایت فضاهای باز و بسته
مورد نیاز برای این شرایط بسیار مورد بهره برداری واقع شده بود در یک جمع بندی کلی
باید توجه همکاران محترم را به رعایت هر چه بیشتر همه نکات و آئین نامه های سازه ای
و ضوابط و مقررات های شهرسازی و ساختمانی جلب کرد، نکاتی که در تمامی بناهای تخریب
شده در زلزله وان خود را نشان می دهند در این راستا لازم است همکاران محترم نگاه و
دید مالکان را نیز نسبت به آسیب های ناشی از عدم رعایت هر گونه ضوابط اجرایی و نیز
اجحاف در ساخت، بیش از پیش تغییر دهند و آنها را با آسیب های وارده بیشتر آشنا
سازند تا شاهد بروز حوادث مشابه در میهن عزیز خود نباشیم

 سازمان نظام مهندسی ساختمان استان آذربایجان غربی

 تهیه کننده سید مؤمن فواد مرعشی